Formy opodatkowania działalności gospodarczej

10 lutego 2015

Rozpoczęcie jednoosobowej działalności gospodarczej wiąże się z koniecznością podjęcia szeregu decyzji. Jedną z ważniejszych jest wybór formy opodatkowania. Do wyboru są cztery możliwości, a każda z nich ma nie tylko swoje zalety i wady, ale niesie za sobą różne skutki finansowe. Poniżej pokrótce scharakteryzujemy każdy z możliwych sposobów.

Opodatkowanie na zasadach ogólnych

Decydując się na taką formę opodatkowania podatnik płaci podatek zgodnie ze skalą podatkową. Obowiązują go więc 2 stawki podatku 18% i 32% w zależności od wysokości osiąganych dochodów. Zalety tego rozwiązania są następujące:

brak obowiązku podatkowego, gdy nie ma dochodu lub dochód jest niższy niż kwota wolna od podatku (obecnie 3091 zł rocznie),
możliwość odliczenia kosztów uzyskania przychodu,
możliwość skorzystania z ulg podatkowych
możliwość skorzystania z kredytu podatkowego (tylko dla osób, które po raz pierwszy rozpoczynają prowadzenie działalności gospodarczej),
możliwość rozliczenia z małżonkiem lub dzieckiem (w przypadku osób samotnie wychowujących),

Niestety rozwiązanie to ma też swoje minusy:

wysoki podatek przy wysokim poziomie dochodów,
konieczność prowadzenia ewidencji kosztów i przychodów, a więc książki przychodów i rozchodów lub ksiąg rachunkowych.

Z wyborem tej formy podatkowej wiąże się obowiązek opłacania zaliczki: miesięcznej lub kwartalnej (tylko dla małych podatników i rozpoczynających działalność) w terminie do 20 tego następnego miesiąca. Nie ma obowiązku składania zeznań w ciągu roku, lecz składa się roczne rozliczenie PIT -36 w terminie do 30 kwietnia.

Opodatkowanie podatkiem liniowym

Wybór tej formy opodatkowania wiąże się z obowiązkiem płacenia podatku wg jednej stawki w wysokości 19%, niezależnie od wysokości osiąganych dochodów. Stałość stawki podatkowej jest uznawana za największą zaletę tej formy opodatkowania. Drugą zaś jest brak obowiązku podatkowego, gdy podatnik nie osiąga dochodów. Niestety rozwiązanie to ma także swoje wady:

brak kwoty wolnej od podatku,
konieczność prowadzenia ewidencji kosztów i przychodów,
brak możliwości rozliczania z małżonkiem lub dzieckiem,
brak możliwości korzystania z ulg podatkowych,
brak możliwości skorzystania z kredytu podatkowego.

Wybór tej formy opodatkowania wiąże się z obowiązkiem wpłacania miesięcznych lub kwartalnych (dla małych podatników i rozpoczynających działalność) zaliczek na podatek dochodowy do 20 dnia miesiąca następnego za miesiąc poprzedni. Nie ma obowiązku składania okresowych zeznań podatkowych, lecz składa się roczne zeznanie PIT 36L.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Wybór tej formy opodatkowania oznacza, że podatnik będzie płacił podatek od przychodu (a więc nie jak wcześniej od dochodu) w stawce 3%, 5,5%, 8,5%, 17% lub 20%, Wysokość stawki, która będzie dotyczyła podatnika jest zależna od rodzaju wykonywanej działalności i jest ściśle określona w ustawie (Ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym). Niestety nie każda działalność może być opodatkowana w tej formie i ustawodawca przewidział całą listę działalności, które nie mogą być w ten sposób opodatkowane. Istnieją również pewne ograniczenia dotyczące wysokości osiąganych dochodów. Otóż formę tę mogą wybrać podatnicy, którzy dopiero rozpoczynają działalność gospodarczą oraz podatnicy, którzy w poprzednim roku podatkowym osiągnęli przychody niewiększe niż 150 tys. Euro.

Wady tego rozwiązania:

ograniczona lista działalności, które można w ten sposób opodatkować,
limit wysokości przychodów,
brak możliwości rozliczania kosztów uzyskania przychodu,
prowadzenie ewidencji przychodów oraz szeregu innych ewidencji m.in. ewidencji środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych itp.

Rozliczenie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych może następować miesięcznie lub kwartalnie (tylko dla osób, których przychód za rok poprzedni nie przekroczył 25 tys. Euro). Wpłata musi nastąpić do 20 dnia miesiąca następnego za miesiąc poprzedni, a za grudzień do 31 stycznia wraz ze złożeniem rocznej deklaracji PIT-28.

Karta podatkowa

Opodatkowanie wg karty podatkowej oznacza, że podatnik będzie opłacał podatek w wysokości stałej stawki, niezależnie od wysokości osiąganych przez niego dochodów. Wysokość tej stawki jest różna w zależności od miejscowości, w której mieszka podatnik, liczby zatrudnionych przez niego osób, rodzaju prowadzonej działalności oraz jego wieku. Ta forma opodatkowania jest przeznaczona dla określonych przez ustawodawcę (Ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym) rodzajów działalności.

Zalety:

niska stawka podatku,
brak konieczności prowadzenia ksiąg rachunkowych,

Wady:

nie można rozliczyć kosztów uzyskania dochodu,
można odliczyć jedynie składkę zdrowotną.

Podatnik wybierając tę formę opodatkowania jest zobowiązany do miesięcznych wpłat podatku do 7 dnia miesiąca następnego za miesiąc poprzedni, a za grudzień do 28 grudnia. Dodatkowo należy złożyć roczne rozliczenie podatkowe PIT 16A do dnia 31 stycznia roku następnego.

Na koniec warto podkreślić, że wybór formy opodatkowania wiąże się nie tylko z różnymi obowiązkami, ale też przywilejami. Dlatego każdy musi sam wyliczyć bilans zalet i wad dla swojego przypadku. Trzeba jednak pamiętać, że mimo iż wyboru formy opodatkowania dokonuje się już w momencie składania wniosku o rejestrację w CEIDG, to formę opodatkowania raz w roku można zmienić, składając w terminie do 20 stycznia do właściwego US odpowiednie pismo. Jeśli pisma w tym terminie nie złożymy, to oznacza, że zostajemy przy wybranej wcześniej formie opodatkowania.